Uchylenie się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku – poradnik prawny

Dziedziczenie bywa źródłem nie tylko korzyści, ale także poważnych problemów finansowych. W praktyce Kancelarii Adwokackiej Adwokat Agnieszki Stefani w Częstochowie często spotykamy się z sytuacjami, w których spadkobiercy nie złożyli w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku, zwykle z powodu braku wiedzy o zadłużeniu spadkodawcy lub błędnego przekonania o stanie majątku. Na szczęście polskie prawo przewiduje możliwość uchylenia się od skutków prawnych niezachowania terminu, jeżeli spadkobierca działał pod wpływem błędu lub groźby. Poniżej wyjaśniamy, na czym polega ta instytucja, kiedy można z niej skorzystać i jak wygląda postępowanie przed sądem.

Termin na odrzucenie spadku

Zgodnie z art. 1015 Kodeksu cywilnego, spadkobierca ma 6 miesięcy na złożenie oświadczenia o:

• przyjęciu spadku (wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza),
• odrzuceniu spadku.

Termin ten liczy się od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania do spadku, najczęściej od momentu dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy. Brak oświadczenia w terminie powoduje, że spadek uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza odpowiedzialność za długi spadkowe – choć ograniczoną, to jednak nadal istotną.

Na czym polega uchylenie się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia w terminie?

Art. 1019 Kodeksu cywilnego daje możliwość uchylenia się od skutków prawnych braku złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku lub złożenia go pod wpływem:

• błędu – np. błędnego przekonania o braku długów,
• groźby – gdy oświadczenie było wymuszone.

Dla wielu klientów korzystających z naszych usług jako adwokat od spraw spadkowych w Częstochowie, instytucja ta jest jedynym sposobem uniknięcia odpowiedzialności za wysokie zadłużenie spadkodawcy.

Kiedy błąd uzasadnia uchylenie się od skutków prawnych?

Błąd musi być:

1. Istotny

Spadkobierca musi znajdować się w usprawiedliwionym przekonaniu, że spadek jest wolny od długów lub zadłużenie jest minimalne. Przykłady:

• brak wiedzy o wieloletnich zaległościach kredytowych spadkodawcy,
• ukrywanie zadłużenia przez pozostałych członków rodziny,
• nieświadomość istnienia egzekucji komorniczych.

2. Niezawiniony

Spadkobierca nie mógł – przy zachowaniu należytej staranności – ustalić rzeczywistych danych dotyczących majątku i długów. W praktyce sądowej często uznaje się, że osoba, która nie miała realnej możliwości zdobycia wiedzy o zadłużeniu, działała w błędzie istotnym.

Termin na złożenie wniosku o uchylenie się od skutków prawnych

Spadkobierca ma rok od chwili wykrycia błędu, aby złożyć przed sądem:

• Oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych, oraz
• Oświadczenie o odrzuceniu spadku.

Oba oświadczenia składa się jednocześnie przed sądem lub notariuszem, choć najczęściej sprawa trafia do sądu, aby ten ocenił, czy błąd był istotny i usprawiedliwiony.

Jak wygląda postępowanie przed sądem?

W ramach obsługi prawnej naszej kancelarii w Częstochowie prowadzimy pełną reprezentację w tych sprawach. Co do zasady, postępowanie przebiega następująco:

• Sporządzenie i złożenie odpowiedniego wniosku do sądu rejonowego.
• Uzasadnienie błędu – np. poprzez dokumenty, korespondencję, historię kredytową spadkodawcy.
• Udział w posiedzeniu sądu.
• Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku po uzyskaniu zgody sądu.

Sąd każdorazowo ocenia okoliczności indywidualnie, dlatego profesjonalna pomoc prawnika znacznie zwiększa szanse na pozytywny wynik postępowania.

Dlaczego warto skorzystać z pomocy adwokata?

Sprawy dotyczące uchylenia się od skutków prawnych niezachowania terminu są złożone i wymagają dobrej argumentacji. Do najczęstszych błędów popełnianych przez spadkobierców należą:

• niewłaściwe sformułowanie wniosku,
• brak udowodnienia błędu,
• złożenie oświadczenia po upływie rocznego terminu,
• zastosowanie nieodpowiedniej podstawy prawnej.

Korzystając z usług Kancelarii Adwokackiej Adwokat Agnieszki Stefani w Częstochowie, otrzymujesz kompleksową opiekę prawną, w tym analizę dokumentów, przygotowanie wniosku, reprezentację przed sądem oraz porady dotyczące dalszych czynności spadkowych.

Podsumowanie

Uchylenie się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku to skuteczne narzędzie ochrony przed długami spadkowymi, o ile działało się w błędzie lub pod wpływem groźby. Kluczowe jest jednak dochowanie odpowiednich terminów oraz właściwe przygotowanie argumentacji. Jeśli potrzebujesz pomocy w sprawach spadkowych, skontaktuj się z profesjonalnym adwokatem w Częstochowie. Kancelaria Adwokat Agnieszki Stefani oferuje kompleksowe wsparcie w zakresie prawa spadkowego.